استرس چیست؟
استرس در واقع یک واکنش طبیعی است که انسان‌ها در موقعیتهای دشوار تجربه می‌کنند؛ نوعی نگرانی شدید یا تنش روانی که همه ما آن را برخی شرایط خاص به آن دچار شده‌ایم. استرس در فواصل کوتاه و مقادیر قابل تحمل می‌تواند برای انسان مفید باشد و به او کمک کند تا ضرب‌الجل‌ها را رعایت کند و به مقابله با چالش‌ها بپردازد.
استرس هم شامل نوعی درک روانشناحتی از فشار است و هم پاسخ بدن به آن. وقتی دچار استرس می‌شویم مغز بدن را از برخی مواد شیمیایی و هرمون‌ها پر می‌کند که این امر خود باعث بالا افزایش ضربان قلب برای خون رسانی به اندام‌های مهم است. این نوعی انرژی و هوشیاری مضاعف را در پی خواهد داشت تا برای رفع نیازها در شرایط خطرناک و نگران کننده آماده‌تر از قبل باشد.
اهمیت شناخت عوامل تاثیرگذار بر استرس در افراد
همانطور که گفتیم استرس به میزانی که برای مقابله با چالش‌ها لازم است قابل قبول و حتی کمک کننده است اما اگر از این میزان بیشتر شود می‌تواند عملکرد روان و جسم ما را مختل کند و بر رفتار و افکار ما تأثیر منفی بگذارد.
در چنین شرایطی افراد باید به دنبال روش‌هایی برای کاهش میزان استرس خود باشند. شناخت عوامل تأثیرگذار بر استرس نخستین قدم برای درمان آن خواهد بود. در واقع شناخت عواملی که منجر به استرس می‌شوند به افراد کمک می‌کنند تا در مدیریت استرس بهتر عمل کنند و در شرایط ویژه آگاه و مسلط به خود باشند.
یکی از بهترین روش‌ها برای شناخت عوامل استرس‌زا این است که فرد با استفاده از تست هایی مانند تست MBTI تیپ شخصیتی خود را بشناسند و سپس بر اساس آن به شناخت عواملی بپردازند که در آن تیپ شخصیتی ویژه استرس ایجاد می‌کند. در ادامه بیشتر به رابطه استرس و تیپ‌های شخصیتی می‌پردازیم.
عوامل ایجاد کننده استرس در تایپ های شخصیتی MBTI
چنان که گفتیم استرس و تیپ های شخصیتی به نوعی با هم ارتباط دارند و نوع تیپ شخصیتی فرد می‌تواند عوامل استرس‌زا برای او را تعیین کند. این عوامل برای انواع تیپ های شخصیتی MBTI از این قرار هستند:
تیپ بازرس (ISTJ) |
تیپ «مراقب» (ISFJ) |
تیپ «وکل مدافع» (INFJ) |
تیپ «معمار» (INTJ) |
| به چالش کشیدن رویکرد نهایی او | قدردانی نکردن از او برای انجام کمکهای روزانه | قدردانی نکردن از او برای ایجاد تغییرات و تأثیرات مثبت | محیط کار نامنظم |
| به هم ریختگی و بی نظمی | اهمال کاری و مواجه شدن با تغییرات لحظه آخری | کوته فکری و بلاتکلیفی | مدیریت خرد |
| تسلیم شدن، رها کرد و انحراف از روال و روتین معمول | ضدیت و ناسازگاری در محل کار | احساس سوءتفاهم | نداشتن هدف در ذهن |
| ارائه اطلاعات بیش از حد گسترده بدون هیچ جزئیات مشخصی | تأثیر بی‌کفایتی دیگران بر نتیجه کار او | مدیریت زمان تحمیل شده و اجباری | فقدان ابتکار عمل |
| عجول بودن | نداشتن زمان کافی برای آماده‌سازی و تحویل کار | مواجهه با منفی بافی از سوی دیگران | داشتن زمان محدود برای تغییر برنامه |
| انکار نیازهای شخصی او | تکرار اشتباهات از سوی دیگران | محیط کاری که هیچ گونه انعطاف‌پذیری نداشته باشد | صحبت کردن درمورد احساسات |
| نادیده گرفتن تصمیمات منطقی او | بی توجهی به قوانینی و مقررات تعیین شده از سوی او | نبود نوعی جمع‌بندی یا پایان‌بندی | به چالش کشیدن صلاحیت او و نادیده گرفتن تصمیمات منطقی او |
| نادیده گرفتن قوانین و مقررات تعیین شده از سوی او | بی اعتنایی کردن به احساسات او | مواجه شدن ایده‌های او با انتقاددات بسیار | پیروی کورکورانه از قانون |
تیپ «منطقی» (INTP) |
تیپ «مبارز» (ENFP) |
تیپ «بخشنده» (ENFJ) |
تیپ «فرمانده» (ENTJ) |
| نادیده گرفتن نوع تحلیل او از یک مشکل | سازماندهی به قیمت از دست رفتن خلاقیت | کار در محیطهایی که بر پایه همکاری سازماندهی نشده‌اند | اطلاعات غلط |
| اجتماعی بودن | جزئیات بسیار زیاد | به تعویق انداختن | ناکارآمدی |
| به چالش کشیدن صلاحیت او | جزئیات بی پایان | نداشتن زمانی برای طوفان یا بارش فکری | بلاتکلیفی |
| سر و صدا و سایر عواملی که موجب حواس پرتی می‌شوند | عدم اشتیاق | انزوا | به چالش کشیده شدن شایستگی او از سوی دیگران |
| صحبت کردن با افرادی که خوب گوش نمی‌دهند و باید حرف خود را برای آنها تکرار کرد | روالها و صفحات گسترده یا جدولها | انتقاد بیش از حد | عدم کنترل |
| پیروی از دستورالعملهای دقیق و قاطع | مدیریت خرد و بی‌اعتمادی | قدردانی نکردن از او | ناتوانی در تصمیم‌گیری |
| فعالیتهای بیش از حد برونگرا | برنامه‌های بلند مدت | نادیده گرفتن احساسات او | بی‌توجهی به تصمیمات منطقی او |
| قرار گرفتن کانون توجه | مجبور بودن برای تصمیم گرفتن پیش احساس آمادگی کردن | به هم خوردن هماهنگی | تنهایی |
| درک نشدن ایده‌های او از سوی دیگران | قوانین حاکم بر روابط | کوته فکری | نادیده گرفته شدن دستورالعملهای تعیین شده از سوی دیگران |
| پیدا نکردن منطق خاص برای موقعیتهای معین | تعهد بیش از حد | تغییرات غیرمنتظره | عدم سازماندهی |
تیپ «صنعت‌گر» (ISTP) |
تیپ «فعال» (ESFP) |
تیپ «پرستار» (ESFJ) |
تیپ «هنرمند» (ISFP) |
| انجام فعایتهای برونگرا به اجبار | قدردانی نکردن از او برای انجام کمکهای روزانه
|
بی توجهی به قوانین و مقررات تعیین شده از سوی او | محیطهایی که در آنها ارزشهای شخصی یا فردی نادیده گرفته می‌شوند |
| احساسات لگام گسیخته و غیر قابل کنترل | مجبور بودن برای تصمیم گرفتن | برهم زدن هماهنگی | مواجهه ناگهانی با اتفاقات و رخدادهای بسیار |
| نادیده گرفتن آنچه برای او یک واقعیت تجربی | نادیده گرفتن احساسات او | عدم حمایت عاطفی | نادیده گرفتن آنچه برای او یک واقعیت تجربی |
| عدم استقلال | عدم اطمینان نسبت به اهداف خود | چالشهای مربوط به رویه‌های تعیین شده | فشار ناشی از محدودیت زمان |
| ناتوانی در ارزیابی منطقی موقعیتها | مواجهه با اطلاعات بیش از حد انتزاعی | بدرفتاری ناخواسته با دیگران | نادیده گرفتن احساسات او |
| مجبور بودن برای تصمیم گرفتن | محدود شدن توسط یک روال و روتین معین | قدردانی نکردن از او برای انجام کمکهای روزانه | درک و فهمیده نشدن |
| به چالش کشیدن رویکرد نهایی او | آموزش مجازی | نادیده گرفتن احساسات او | رویه‌هایی که آزادی او را محدود میسازند |
| نادیده گرفتن نوع تحلیل او از یک مشکل | ناتوانی در تغییر تعهدات | انزوا | |
| پرحرفی و بیهوده‌گویی | جزئیات بیش از حد (و غیرضروری) برنامه‌ها | مقررات و آیین‌نامه‌ها |
تیپ «میانجی» (INFP) |
تیپ «متقاعدکننده» (ESTP) |
تیپ «مناظره‌کننده» (ENTP) |
تیپ «هدایت‌کننده» (ESTJ) |
| افراد یا کارهایی که مانع بروز فردیت او می‌شوند | به چالش کشیدن رویکرد نهایی او | به او گفته شود کاری را انجام دهد که موجب برانگیختن او نمی‌شود و برای او خسته کننده است | بی توجهی به قوانین و مقررات تعیین شده از سوی او |
| درخواتس مدیریت زمان از او | وجود ناکارآمدی‌ها | تمرکز بر مشکلات شخصی | نادیده گرفتن تصمیمات منطقی او |
| انجام کارهای معمولی و پیش پا افتاده | نادیده گرفتن آنچه برای او یک واقعیت تجربی است | نادیده گرفتن نوع تحلیل او از یک مشکل | کار با افرادی که سازماندهی نشده‌اند |
| مواجهه منفی بافی از سوی دیگران | انزوا | انزوا | ناکارآمدی و بلاتکلیفی |
| دریافت پاسخهای انتقادی یا بی‌حرمتی آشکار | امتیازاتی که محصول تلاش نیستند | ارزش قائل نبودن برای صلاحیت او | عدم کنترل |
| متوقف کردن ایده‌های او | ملزم بودن به برنامه‌ریزی | جزئیات و ضرب‌الجلهای بیش از حد | ناتوانی در انجام تعهدات |
| عجول بودن | تصمیمات سریع | ناکارآمدی | به چالش کشیدن رویکرد نهایی او |
| داشتن انتظارات نامشخص یا نامساعد | نادیده گرفتن نوع تحلیل او از یک مشکل | متوقف کردن ایده‌های او | تغییرات مداوم |
سخن پایانی
درک رابطه عوامل استرس و تیپ‌های شخصیتی به افراد کمک می‌کند تا با شناخت بیشتر از خود و موقعیتهای استرس‌زا، در زندگی شخصی و کاری خود به گونه‌ای تصمیم بگیرند و دست به انتخاب بزنند که با کمترین استرس مواجه شوند. علاوه بر این شناخت عوامل استرس در انواع تیپ های شخصیتی به آنها کمک می‌کند تا در صورت بروز استرس آن را به درستی مدیریت کنند.
